Stanisław Dąbek
Dzieciństwo i młodość
Urodził się 28 marca 1892 w Nisku nad Sanem, w rodzinie chłopskiej, jako syn Szczepana i Rozalii. Od 1900 jego rodzina mieszkała w Dąbkowie, gdzie ukończył w 1908 gimnazjum, a następnie ukończył seminarium nauczycielskie w Sokalu. W 1911 podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Lwowskim i rozpoczął pracę nauczyciela w podlwowskiej Bóbrce.
Służba w Cesarskiej i Królewskiej Armii
W związku z wybuchem I wojny światowej w 1914 powołano go do służby w piechocie Cesarskiej i Królewskiej Armii, jako jednoroczny ochotnik, a następnie skierowano do szkoły dla oficerów rezerwy w Baring. Po ukończeniu Szkoły Oficerów Rezerwy otrzymał stopień podporucznika i został wysłany na front. Podczas walk w Karpatach został ciężko ranny. Po rehabilitacji walczył we Włoszech do końca wojny.
Służba w Wojsku Polskim
Pod koniec 1918 zgłosił się do Wojska Polskiego i po weryfikacji otrzymał stopień kapitana w korpusie piechoty. Brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej i wojnie polsko-bolszewickiej. W trakcie działań wojennych otrzymał awans na stopień majora piechoty. Był kolejno dowódcą batalionu piechoty w 14 Pułku Piechoty oraz 8 i 7 Pułku Piechoty Legionów. W 1924 został podpułkownikiem piechoty. Później był zastępcą dowódcy 7 Pułku Piechoty Legionów w Chełmie. W 1928 wyznaczony został na stanowisko komendanta Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 4 w Tomaszowie Mazowieckim [1]. Od 1929 do 1930 pełnił funkcję komendanta Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. W latach 1930-1937 dowodził 7 Pułkiem Piechoty Legionów, awansując w 1932 na pułkownika piechoty. Następnie objął dowództwo nad 52 Pułkiem Piechoty Strzelców Kresowych w Złoczowie.
W przededniu II wojny światowej pod koniec lipca 1939 został wyznaczony dowódcą Morskiej Brygady Obrony Narodowej i p.o. dowódcą Lądowej Obrony Wybrzeża. Podjął aktywne prace nad umocnieniem pozycji obronnych i wzmocnieniem uzbrojenia podległych mu jednostek. Podczas kampanii wrześniowej dowodził aktywnie całością sił lądowych zgromadzonych wokół Gdyni, organizując wypady zaczepne. Wobec przeważających sił Wehrmachtu i odcięcia wojsk polskich na Wybrzeżu od pozostałej części kraju podjął decyzję o ewakuacji na Kępę Oksywską. Wieczorem 19 września 1939, w obliczu nieuchronnej klęski, odebrał sobie życie strzałem w głowę. Miejsce jego śmierci znajduje się na terenie obecnej 43 Bazy Lotniczej Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej.
1 stycznia 1964 został pośmiertnie awansowany na generała brygady. Imieniem “Pułkownika Stanisława Dąbka” wyróżniony jest 1 Morski Pułk Strzelców w Gdyni oraz 143 Gdyńska Drużyna Harcerzy im. płk. Stanisława Dąbka “Dąbrowa”. Nosi je także ulica łącząca północne dzielnice Gdyni Oksywie, Obłuże i Pogórze, jedna z głównych ulic Elbląga oraz ulica w warszawskim Ursusie, natomiast w Babich Dołach znajduje się jego pomnik.
Odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Order Krzyża Grunwaldu II klasy (pośmiertnie)
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal Niepodległości